Γνωριμία με τους Πατέρες της Εκκλησίας

Ἡ μελέτη τῆς Ἁγίας Γραφῆς δέν εἶναι μιά ἐγκεφαλική διαδικασία. Γιά νά καταλάβουμε τήν Ἁγία Γραφή χρειαζόμαστε τό Ἅγιο Πνεῦμα νά ἔλθει καί «ξεκλειδώσει» τό νόημά της. Γιά νά κατανοήσουμε τά ἱερά κείμενα στήν πληρότητά τους, χρειαζόμαστε τό φωτισμό αὐτῶν πού τά ἔγραψαν. Ἐπειδή λοιπόν πόρρω ἀπέχουμε ἀπό τήν κατάσταση αὐτή, ἔχουμε ὁδηγούς μας αὐτούς πού ἔφτασαν στά ὕψη τῶν θεόπνευστων συγγραφέων τῆς Γραφῆς. Ποιοί εἶναι αὐτοί; Οἱ ἅγιοι, καί πιό συγκεκριμένα, αὐτοί πού ἄφησαν συγγραφικό ἔργο, δηλαδή οἱ Πατέρες.

Τί σημαίνει αὐτό πρακτικά ὅσον ἀφορᾶ τόν πνευματικό καταρτισμό μου; Σημαίνει ὅτι καθημερινά συνδυάζω τήν ἁγιογραφική μου μελέτη μέ τή μελέτη ἑνός πατερικοῦ ἔργου. Παραδείγματα Πατέρων: Μ. Βασίλειος, Γρηγόριος Θεολόγος, Ἰωάννης Χρυσόστομος, Μ. Ἀθανάσιος, Γρηγόριος Νύσσης, Κύριλλος Ἀλεξανδρείας, ἱερός Φώτιος, Γρηγόριος Παλαμᾶς.

Μπορῶ νά κάνω μιά ἀρχή διαβάζοντας πατερικά ἔργα πού νά μιλοῦν μέ συστηματικό καί πρακτικό τρόπο γιά τήν ἐν Χριστῷ ζωή. Νά βρῶ δηλαδή ἕνα πρακτικό πνευματικό ἔργο πού νά μήν ὑπεισέρχεται σέ δογματικές ἤ ἄλλες λεπτομέρειες (πού δέν θά μπορῶ ἐνδεχομένως νά κατανοήσω), ἀλλά πού νά παρουσιάζει μέ πρακτικό καί συμπυκνωμένο τρόπο τήν πνευματική ζωή. Αὐτό ἴσως θά εἶναι καί τό ἀσφαλέστερο πρῶτο βῆμα. Ἔτσι λοιπόν, παράλληλα μέ τήν ἀνάγνωση τῆς Ἁγίας Γραφῆς, μπορῶ γιά λίγα λεπτά κάθε μέρα νά μελετάω τέτοιου εἴδους βιβλία. Βιβλία περιεκτικά, μέ μικρά κεφάλαια, ἀπό τά ὁποῖα μπορῶ νά ἀποκομίζω καί νά συγκρατῶ καθημερινά συγκεκριμένη πνευματική ὠφέλεια. Αὐτό θά μέ βοηθήσει πολύ στήν πνευματική μου ζωή, καί μέσα μου θά ἀρχίσει σταδιακά νά οἰκοδομεῖται αὐτό πού ὀνομάζουμε ὀρθόδοξο ἦθος.

Αὐτοῦ τοῦ εἴδους τά βιβλία ἔχουν συγγραφεῖ ἀπό ἀνθρώπους πού δέχτηκαν στά βάθη τῆς ψυχῆς τους τήν ἀποκάλυψη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τόν ἴδιο δηλαδή τό Χριστό. Ὁ Χριστός μετά τήν ἀνάληψή Του ἔστειλε τό Ἅγιο Πνεῦμα καί ὁδήγησε τούς Ἀποστόλους στήν πληρότητα τῆς ἀλήθειας. Μέ τό φωτισμό αὐτό οἱ Ἀπόστολοι ἔγραψαν τήν Κ. Διαθήκη. Οἱ ἅγιοι Πατέρες κάθε ἐποχῆς ἀπέκτησαν τό Ἅγιο Πνεῦμα καί ἔφθασαν στήν ἴδια ἀποκάλυψη πού ἔφθασαν οἱ Ἀπόστολοι. Μέ τά συγγράμματά τους, δέν μᾶς παρουσιάζουν ἄλλες ἀποκαλύψεις, ἀλλά τήν ἴδια ἀποκάλυψη πού παρουσιάζει καί ἡ Ἁγία Γραφή: τό Χριστό. Αὐτά πού μᾶς λένε, δέν εἶναι ἄλλα ἀπό αὐτά πού γράφει ἡ Γραφή. Μέ τήν παράλληλη λοιπόν μελέτη ἑνός τέτοιου πατερικοῦ ἔργου, ἔχω δίπλα μου ἕναν ἅγιο πού μοῦ μαθαίνει πῶς νά βλέπω τό Χριστό μέσα στήν Ἁγία Γραφή, πῶς νά ἐφαρμόζω τή Γραφή μέσα στή ζωή μου, πῶς νά τηρῶ δηλαδή τίς ἐντολές τοῦ Χριστοῦ μέσα στό συνεχή μου πόλεμο ἐναντίον τῶν παθῶν καί τοῦ διαβόλου. Ἔχω δίπλα μου ἕναν ἅγιο πού μοῦ ἐξηγεῖ οὐσιαστικά τό Εὐαγγέλιο. Στήν οὐσία, τά πατερικά ἔργα δέν κάνουν τίποτα ἄλλο ἀπό αὐτό πού κάνει ὅλη ἡ Ἁγία Γραφή: ἐξηγοῦν, ὅσο αὐτό μπορεῖ νά γίνει μέ λόγια, τήν ἀλήθεια. Ἀρκεῖ σέ ἐμᾶς νά ἀφήσουμε τήν ἐξήγηση, πού συναντᾶμε σ’ ἕνα πατερικό ἔργο, νά φέρει στή ζωή μας τό Χριστό.

Δ.Τ., θεολόγος