Η τέχνη της διήγησης (Α)

Δύο εἶναι οἱ βασικότερες μορφές διδασκαλίας στά κατηχητικά: ἡ μονολογι­κή διήγηση καί ἡ διαλογική συζήτηση.

Ἡ διήγηση, ὡς μορφή διδασκαλίας θε­ω­ρεῖται ἰδιαίτερα ἐν­δε­δειγμένη γιά τίς μικρότερες ἡλικίες παιδιῶν Δημοτικοῦ καί τῶν δύο πρώτων τάξεων τοῦ Γυμνασίου. Ἔ­χει βέβαια τή θέση της καί σέ μεγαλύτερες ἡ­λι­κίες. Ἰδιαίτερα ὅμως κατακτᾶ τά παιδιά, τά ὁποῖα ἀπολαμβάνουν μιά ἐν­θου­σιώδη ἀφήγηση πού τούς παρουσιάζεται με παραστατικό τρό­­πο. Kαθώς ὅμως αὐτά μεγαλώνουν, τή θέση τῆς διηγήσεως καταλαμβάνει σταδιακά ἡ διαλογική μορ­φή ἤ ὁ συνδυασμός τῶν δύο τρόπων διδασκαλίας.

Γενικότερα πρέπει νά ἔχουμε ὑπόψη πῶς θά πρέπει νά κρα­τᾶμε μιά ἰσορροπία με­τα­ξύ μονολόγου καί διαλόγου. Oὔτε μό­νο συ­ζή­τηση, ὁπότε θά ἀπουσιάζουν ἐμ­πει­ρίες ζω­ῆς, οὔτε ὅλο μονόλογος γιατί τά παιδιά κου­ράζονται καί γίνονται μόνο πα­θητικοί δέ­κτες μηνυμάτων. Ἄλλωστε τά δύο εἴ­δη διδασκαλίας χρησιμοποιοῦνται στίς ὁμάδες μας σχεδόν πάντοτε μα­ζί· στή διήγηση ἀκολουθεῖ πάντοτε ἡ διαλογική ἐμβάθυνση καί ἡ κατάληξη στό δίδαγμα καί ὁ διάλογος πολύ συχνά εἶναι διανθισμένος ἀπό μικροπεριστατικά πού τονίζουν τήν πορεία τῶν ἐπιχειρημάτων.
Ὅταν ἀναφερόμαστε στή διήγηση, δέν ἐννοοῦμε μόνο τήν ὀργανωμένη μεγάλη ἱστορία, ἀλλά καί κάποιες μικροδιηγήσεις πού παρεμβάλλονται σέ γενικότερα θέ­μα­τα, ὅπως ἕνα καλό παράδειγμα ζωντανά ἀνα­πτυγμένο, ἕνα στιγμιότυπο ἀπό τήν κα­θημερινή ζωή τῶν παιδιῶν, μιά προσωπική ἀνάμνηση τοῦ ὁμαδάρχου ζωγραφισμένη καλά.

1. H ΣHMAΣIA THΣ

Kάθε καλή διήγηση κατορθώνει νά κρατήσει τό ἐνδιαφέρον τῶν παιδιῶν σέ ὑψη­λά ἐπίπεδα. Ἰδιαίτερα ὅμως οἱ ἀφηγήσεις πού περιέχουν συνταρακτικά συγκινησια­κά στοι­­­χεῖα, ὅπως οἱ βιβλικές καί οἱ ἁγιολογικές ἀφηγήσεις, μεταγγίζουν στίς καρδιές τῶν παιδιῶν ἔντονα συναισθήματα καί ἀνεξίτηλα βιώματα. Ἐπιπλέον οἱ διηγήσεις αὐ­τές ἀποτελοῦν ἄριστο βιωματικό μέσο. Ὅταν τά γεγονότα παρουσιάζονται ὅπως πρέπει, δημιουργοῦν μιά ἰδεώδη ἀ­να­στρο­φή μέ τίς μορφές πού παρουσιάζονται, καί ἰδιαίτερα μέ τίς θρησκευτικές προ­σω­πι­κό­τη­τες τῆς πίστεώς μας.
Ἡ σημασία τῆς διηγήσεως φαίνεται καί ἀπό τίς ἐπιδράσεις πού εἶχαν οἱ ἀφηγήσεις τῶν παραβολῶν τοῦ Xριστοῦ. Πόσο συγκινοῦνταν οἱ ὄχλοι καί ἐκπλήσσονταν ἀπό τίς ἱστορίες καί τά συνακόλουθα διδάγματα τοῦ Xριστοῦ! Πῶς μεταβάλλονταν τά πλή­θη, ἀλλά ἀκόμη καί οἱ πολέμιοι τοῦ Xριστοῦ! Ἀλλά καί πόσο βαθιά χα­ρα­γμένες ἔμειναν μέσα στίς καρδιές τῶν πι­στῶν, ὤσ­τε ἔπειτα ἀπό τόσα χρόνια νά τίς καταγράφουν οἱ ἱεροί εὐαγγελιστές σάν νά τίς ἄ­κου­γαν ἐκείνη τή στιγμή!

Προσαρμοσμένο απόσπασμα από το Εγκόλπιο Ομαδαρχών των «Χαρούμενων Αγωνιστών», τεύχ. Α’, σσ. 45-46