Πρόσωπα: Πρόεδρος, Μήτρος, Δικαστής, Μηνυτής, Συνήγορος, Εισαγγελέας
ΣΚΗΝΗ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: (Χτυπάει το κουδούνι) Ησυχία παρακαλώ! Αρχίζει η συνεδρίαση. Να προσέλθει ο κατηγορούμενος Δημήτριος Ξηροτάγαρος.
ΜΗΤΡΟΣ: Παρωωών!
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Πλησίασε. Πώς ονομάζεσαι;
ΜΗΤΡΟΣ: Μήτρους Ξηρουτάγαρους, Του Χρον’ και τση Μαρουλιώς.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δώσε μας υπόσχεση ότι θα μας πεις την αλήθεια χωρίς φόβο και χωρίς πάθος σε ότι ερωτηθείς.
ΜΗΤΡΟΣ: Υπόσχουμι να πω την αλήθεια κι ότι πάθω κι ότι μάθω χωρίς να ερωτηθώ.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: (Αυστηρά) Τι είναι αυτά που λες;
ΜΗΤΡΟΣ: Με το συμπάθειο, κυρ-Πρόεδρε, έτσι δε μου τα είπες;
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Έλα, πες μας τώρα για την υπόθεση.
ΜΗΤΡΟΣ: Μιτά χαράς, κύριε Πρόεδρε. Θα στα μολογήσω ούλα. (Κάθεται σταυροπόδι καταγής) Λοιπόν που λες…
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Σήκω επάνω γρήγορα! Στο καφενείο βρίσκεσαι;
ΜΗΤΡΟΣ: Να με συμπαθάς κυρ-Πρόεδρε. Είπα για καλύτερα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: (Με θυμό) Σήκω, είπα!
ΜΗΤΡΟΣ: (Σηκώνεται) Όπως θέλ’ η αφεντιά σ’.
ΔΙΚΑΣΤΗΣ: Κάθησε εκεί, στο εδώλιο. Ο χωριανός σου Κόλιας καταγγέλλει ότι στις 10 του μηνός μπήκε ο γάιδαρος σου στο χωράφι του και του έκανε μεγάλη ζημιά. Τι λές γι’ αυτό;
ΜΗΝΥΤΗΣ: Έφαγε δεκατρία στρέμματα μαρούλια κύριε Πρόεδρε! Καταστράφηκα!
ΜΗΤΡΟΣ: (Έκπληκτος χειρονομώντας) Εμένα, αφεντικό, ο γάιδαρός μου να κάν’ ζημιά! Τι θάλεγες τώρα! Ψέματα, ψέματα.
ΔΙΚΑΣΤΗΣ: Και εσύ εξύβρισες το μηνυτή και τον απείλησες μάλιστα.
ΜΗΤΡΟΣ: Καλά, αυτός λέει κι εσύ τα πιστεύεις, αφεντικό; Του λόγου σ’ φαίνισαι έξυπνους άνθρωπους…
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Πρόσεχε πως μιλάς κατηγορούμενε!
ΜΗΤΡΟΣ: Αμ, μ’ αφήνεις του λόγου σ’ να μιλήσου.
ΔΙΚΑΣΤΗΣ: Που ήσουνα την 10ην τρέχοντος;
ΜΗΤΡΟΣ: Ιγώ τρέχουντας! Ιγώ! Που να τρέξου, αφεντικό, γέρος άνθρωπος. Σιγά περπατάω ο δόλιος. (Πλησιάζοντας το γραμματέα στην έδρα)
Βρε καλόπιδο. Πες και συ κανένα καλό λόγο. Τι γράφεις ολοένα; Βουτάς τη μαυρομύτα κι όποιουν παρ’ ο χάρους.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Πήγαινε γρήγορα στη θέση σου. (πηγαίνει) Συνέχισε!
ΜΗΤΡΟΣ: Σηκώθκα που λέτε, πουρνό-πουρνό κι έφαγα, με το συμπάθειο, καλά, κατά που συνηθίζω, δηλαδής. Ο αδερφός μου γκρίνιαζε! Θα πας, Μήτρο, στου χουράφ’ – δεν πάου, θα πας – δεν πάου! Στο τέλος με κατάφερε. Παίρνω το γάιδαρο μ’, με το συμπάθειο, τον καυαλικεύου και δόστου. Στο δρόμο να κι ο Γιανν’ς τση Μαρίας. Γεια σ’ Γιάνν’, Καλημέρα Μήτρου…
ΔΙΚΑΣΤΗΣ: Έλα στο θέμα κατηγορούμενε!
ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ: (Του ψιθυρίζει κάτι στ’ αυτί)
ΜΗΤΡΟΣ: (Δυνατά) Μωρ’ άφησέ με, κυρ-δικηγόρε. Τι μου λες τώρα! Δεν ξέρου ιγώ τη δ’λειά μ’;
ΔΙΚΑΣΤΗΣ: Συνέχισε. Μας έσκασες!
ΜΗΤΡΟΣ: Ε, που μείναμε; Α, ναι! Που λέτε ο Γιάνν’ς μι σταματάει κι μου λέει…
ΔΙΚΑΣΤΗΣ: (Αυστηρά) Θα μας πεις τώρα την αλήθεια ή θα χάνουμε τον καιρό μαζί σου;
ΜΗΤΡΟΣ: Του λόγ’ σου, αφεντικό, πολύ το ζόρικο μου κάν’ς. Με το συμπάθειο, δηλαδής, μπας κι σου ‘φταιξα τίποτις ο καψερός; Μπας κι έχουμι τίποτις μαζί; Γιατί μου μιλάς έτσι;
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Πρόσεξε, κατηγορούμενε. Δε μιλούν έτσι στους δικαστές.
ΜΗΤΡΟΣ: Αμ, δε βλέπεις, κυρ-Πρόεδρε. Έχει κατιβασ’ κάτι μούτρα ο λεγάμενος, λες και του σκότωσα τον πατέρα.
(Οι δικαστές σιγομιλούν)
ΜΗΤΡΟΣ: (Πηγαίνει κοντά τους) Ε, ε! Τι λέτε εσείς αυτού κρυφά!
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Σιωπή!
ΔΙΚΑΣΤΗΣ: Κάθησε κάτω!
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Σήκω επάνω!
ΔΙΚΑΣΤΗΣ: Κάθησε κάτω!
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Σήκω επάνω!
ΜΗΤΡΟΣ: Σήκω-σήκω, κάτσε-κάτσε, εδώ είναι που τα μπλέξαμι. Ποιόνου να χαλάσου το χατήρ’ ο δόλιος;
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: (Στον συνήγορο) Τον λόγο έχει η υπεράσπιση.
ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ: Κύριοι δικαστές. Η περίπτωση του πελάτη μου, όπως οι ίδιοι ασφαλώς αντιληφθήκατε, ενέχει όλα τα ελαφρυντικά της πλήρους συγχύσεως. Πρόκειται, ασφαλώς, για άνθρωπο αφελή μέχρι ανοησίας, ο οποίος δεν έχει καμία συναίσθηση των λόγων και των πράξεών του. Ζητώ, λοιπόν, την επιείκεια του Δικαστηρίου.
ΜΗΤΡΟΣ: (Έξαλλος) Μωρέ τι λες του λόγου σ’; Ανόητος ιγώ, ο Μήτρους ο Ξηρουτάγαρους; Δε ντρέπεσαι;
ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ: (Σκύβει στο αυτί) Άφησέ με να κάνω τη δουλειά μου. Έτσι θα πω για να σε σώσω.
ΜΗΤΡΟΣ: Ποια δουλειά ουρέ! Ιγώ ο δόλιος σε πλήρουσα και συ με βρίζεις, με κάν’ς ανόητο. Να δικαιόρος, να μάλαμα! Πάρτον στου γάμου σου να σ’ πει κι του χρον’.
ΔΙΚΑΣΤΗΣ: Κάθησε κάτω κατηγορούμενε!
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Σήκω επάνω!
ΜΗΤΡΟΣ: Πάλι τα ίδια! Άιντε…
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Το λόγο έχει ο κ. Εισαγγελέας.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Κύριοι δικαστές. Δε συμφωνώ καθόλου με τη γνώμη του κ. συνηγόρου.
ΜΗΤΡΟΣ: (Χτυπάει τα χέρια) Μπράβο!
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Σιωπή!
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Ο κατηγορούμενος γνωρίζει πάρα πολύ καλά να υποδύεται το ρόλο του αφελή, ενώ δεν είναι τέτοιος.
ΜΗΤΡΟΣ: Ευχαριστώ πολύ!
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Συμπεριφέρεται έτσι για να αποφύγει τις συνέπειες του Νόμου. Πρόκειται για εξυπνότατο άνθρωπο που έχει και αντίληψη και συναίσθηση των πράξεών του.
ΜΗΤΡΟΣ: (Τρέχει να του σφίξει το χέρι χαρούμενος) Μπράβο καλόπαιδο!
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Κάθησε στη θέση σου κατηγορούμενε!
ΜΗΤΡΟΣ: Άσε, κυρ-Πρόεδρε, να πει κάνα καλό λόγο. Όχι σαν την αφεντιά του (δείχνει το συνήγορο) που μου την έσκασε μπαμπέσικα!
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δε σου επιτρέπω!
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Γι’ αυτό προτείνω να δικαστεί σε φυλάκιση είκοσι ημερών.
ΜΗΤΡΟΣ: (Κατάπληκτος) Μπα! Τι λέει τώρα! (Στον Εισαγγελέα) Βρε εσύ, προυτύτερα τι έλεγες; Γιατί το γυρίζεις τώρα; Α, θα τα χαλάσουμε, σου λέω.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: (Χτυπάει το κουδούνι) Σιωπή! Θα σου βάλω είκοσι μέρες φυλακή.
ΜΗΤΡΟΣ: Άκου κυρ-Πρόεδρε, Μη νομίζεις ότι μπορείς να κάνεις ότι θέλεις. Θα σηκωθώ και θα φύγω, σου λέω!
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: (Χτυπάει πάλι το κουδούνι) Σιωπή, είπα!
ΜΗΤΡΟΣ: Α, δεν πάμι καλά! Σου πέρασ’ η ιδέα ότι κρατάς την κουδούνα κι δόστου εικουσάρες; Τότινες βαράω κι γω την καμπάνα του χωριού μ’ και σι κοπανάου ισόβια! Σ’ αρέσ’;
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Θα πάψεις ή θα σε πετάξω έξω;
ΜΗΤΡΟΣ: Α, να σου πω, κυρ-Πρόεδρε, θα σηκωθώ κι θα φύγου. Να, τώρα κιόλας. (Σηκώνεται να φύγει)
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Κάθησε κάτω, κατηγορούμενε. Μην πας κόντρα στο Δικαστήριο.
ΜΗΤΡΟΣ: Ιγώ κόντρα, κυρ-Πρόεδρε; Το Σάββατο μόνο πηγαίνω για κόντρα στο Γιάννη το μπαρμπέρη. Τον ξέρεις του λόγου σ’;
(Οι δικαστές σιγομιλούν και βγάζουν την απόφαση)
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: (Σηκώνεται όρθιος) Το Δικαστήριο, λαμβάνοντας υπ’ όψη τη διανοητική κατάσταση του κατηγορούμενου απαλλάσσει αυτόν λόγω πλήρους συγχύσεως. Κατηγορούμενε είσαι ελεύθερος
ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ: (Στον Μήτρο) Βλέπεις τώρα που σ’ έσωσα; Άδικα φώναζες
ΜΗΤΡΟΣ: Μυστήρια πράματα! Ντιπ δεν καταλαβαίνου τι γίνεται ιδώ μέσα. Ο ένας σε παινάει, σου λέει καλά λόγια κι ύστερα σε τσεκουρώνει. Ο άλλος σε κατηγοράει, σε βρίζει και στο τέλος σε βγάζει περιστέρι!
(Τον τραβά ο συνήγορος από το χέρι και τον βγάζει έξω)
ΤΕΛΟΣ